Blog de Paul Jorion

Voici la traduction en grec de l’article paru dans le Monde-Economie du 5 juillet. Merci au Dr. Filippa Chatzistavrou pour la traduction qu’elle propose dans son blog.

Εφημερίδα Le Monde, Οικονομία _ 05.07.2010

Η Ελλάδα, το γνωρίζουμε, δεν είναι παρά μόνο η αρχή. Δεύτερη έρχεται η Πορτογαλία, τρίτη η Ισπανία και έπεται η συνέχεια. Δεν είναι όμως μόνο η Ευρώπη: στις Ηνωμένες Πολιτείες, σαράντα έξι από τις πενήντα πολιτείες που αποτελούν τις ΗΠΑ βρίσκονται σήμερα κάτω από το όριο της φερεγγυότητας. Και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση κάνει τα ίδια: είχε υποσχεθεί στους ανέργους 99 εβδομάδες επιδόματος (45% εκ των οποίων είναι πλέον άνεργοι πάνω από έξι μήνες). Τα χρήματα, εκεί όπως και αλλού, δεν έχουν βρεθεί.

Αυτοί που έχουν σήμερα τη δύσκολη αποστολή να μειώσουν το δημόσιο χρέος, αλλά και να στηρίξουν την ανάπτυξη, καταφεύγουν για να την περιγράψουν στην ίδια φράση: «Î”εν υπάρχουν καλές λύσεις, παρά μόνο κακές λύσεις». Αλλά ακόμα κι αυτή η διάγνωση παραμένει υπερβολικά θετική, καθώς στην πραγματικότητα δεν υπάρχει λύση. Για ποιο λόγο; Εξαιτίας ενός φαύλου κύκλου: η κάλυψη του δημόσιου χρέους απαιτεί αύξηση των φόρων, που μειώνει την αγοραστική δύναμη, οδηγώντας σε πτώση της κατανάλωσης όπου και η υποχώρηση της ανάπτυξης, με αποτέλεσμα να γίνεται αναγκαία η αναζωπύρωση της οικονομίας που απαιτεί αύξηση του χρέους, κτλ.

Το οικονομικό μας σύστημα βρίσκεται σε οριακό σημείο, και η κατάσταση χειροτερεύει, οδηγώντας το σε αδιέξοδο. Ο φυσικός μιλάει για μία «ÎºÏÎ¯ÏƒÎ¹Î¼Î· διεργασία». Το ταλέντο και η τύχη θα αποφασίσουν για τον χρόνο που απομένει πριν καταρρεύσουμε.

Γνωρίζουμε πλέον ότι όταν το σύστημα αγγίζει το όριο της βιωσιμότητας, χαρακτηρίζεται από μία επιφανειακή σταθερότητα (όπως εκείνη της περιόδου 2002-2007), τόσο έντονης που κατέστησε μέχρι και πιθανή την υπόθεση του «Ï„έλους της Ιστορίας», αλλά και από μία ακραία ευαισθησία, που οφείλεται σε μία υπερτροφική εξάρτηση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών από την πίστωση. Και ενώ στην επιφάνεια φαίνεται να υπάρχει σταθερότητα, η κύρια ρωγμή προχωρά εις βάθος, μέχρι την ημέρα που θα έρθει στο φως.

Τα δέκα οκτώ χρόνια που χωρίζουν την πτώση του καπιταλισμού των αγορών δυτικού τύπου από τον κρατικό καπιταλισμό σοβιετικού τύπου, θα φαίνονται εκ των υστέρων ελάχιστα, και οι εξηγήσεις που έχουν δοθεί αναφορικά με την ανωτερότητα του συστήματος, το οποίο επέζησε λίγο περισσότερο από τον αντίπαλό του, θα φαντάζουν παρωχημένες. Όταν η Κίνα εξαντλήσει τις αρετές του πραγματιστικού συνδυασμού των καλύτερων στοιχείων του κρατικού καπιταλισμού και του καπιταλισμού των αγορών, θα έχει επαληθευτεί το θεώρημα: στις ανθρώπινες κοινωνίες υπάρχει ένα αξεπέραστο όριο στη λογική του καπιταλισμού, ανεξαρτήτως ποια ποικιλία των μορφών του επιλέγουμε ή καλύτερα σε ποια ποικιλία των μορφών του πειραματιζόμαστε.

Το αδιέξοδο είναι πραγματικά ολοκληρωτικό μέσα σ’ ένα πλαίσιο όπου οι πληθυσμοί αποτελούνται από δύο συνθετικά: ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού που αποκτά το εισόδημά του, την πρόσβαση στην κατανάλωση δηλαδή, αποκλειστικά και μόνο από την δουλειά του και μία μικρή μειοψηφία, τα εισοδήματα της οποίας προέρχονται από τα επιτόκια που λαμβάνει ως απόδοση για ότι παρέχει προκαταβολικά στην οικονομία και στην κερδοσκοπία του κεφαλαίου.

Η μόνη ελπίδα να σπάσει αυτός ο αφόρητος μηχανισμός είναι να επαναπροσδιοριστεί ο τρόπος με τον οποίο αναδιανέμονται τα εισοδήματα μεταξύ του κεφαλαίου υψηλής απόδοσης και της χαμηλά αμειβόμενης εργασίας. Η πρόκληση είναι μεγάλη: πρόκειται για αλλαγή πολιτισμού, τίποτα λιγότερο.